تیتانیوم

نویسنده : نویسنده موضوع : دانستنی ها بدون دیدگاه

تیتانیوم

تیتانیوم عنصری است فلزی با عدد اتمی ۲۲، در گروه IVB که در دورهٔ چهارم جدول تناوبی جای دارد. جِرم اتمی ۴۷٫۹۰، ظرفیت‌ها ۲٬۳٬۴. دارای پنج ایزُتوپ است. بسیار کمیاب است، به‌طوری‌که فقط ۰٫۶ درصد قشر زمین را تشکیل می‌دهد. ترکیب‌های آن پراکنده و استخراج آن دشوار است.

کاربرد آن:
عمده ترین مصرف تیتانیوم در صنایع به دو صورت فلزی و دی اکسید تیتانیوم است . شکل فلزی آن به دلیل مشکلات تهیه و خالص سازی مصرف چندانی ندارد،اما در عوض مصرف اکسید آن بصورت TiO2 در صنعت کاربرد بسیار گسترده ای دارد  به طوری که ۹۰ درصد از صنایع اولیه مصرف کننده اکسید تیتانیوم هستند . امروزه فلز تیتانیوم به عنوان یک فلز استراتژیک در موتور و ساختمان داخلی هواپیما موشکها ،جت ها، ماشین های نساجی وسایل شیمیایی وسایل جراحی وسایل نمک زدایی وسایل ارتوپدی، وسایل غذاسازی هدفهای لوله های اشعه ایکس، وسایل ساینده ،تجهیزات حمل و نقل صنایع شیمیایی ،واحدهای مولد برق، صنایع آلیاژی ،ساخت زیردریایی ها ،کارخانه های ساخت مواد شیمیایی، دستگاههای خنک کننده نیروگاه های اتمی و حرارتی و دهها مورد دیگر کاربرد دارد . مصرف عمده دی اکسید تیتانیوم در صنایع رنگ سازی به عنوان رنگ دانه می باشد و همچنین این ماده در صنایع سرامیک پلاستیک کاغذ و الکترونیک کاربرد دارد . مصرف این ماده در کشورهای پیشرفته تقریباً ۱۰ برابر کشورهای در حال توسعه می باشد

مصارف عمده:
فلز تیتا نیوم در محیط های فرسایشی بسیار مقاوم می باشد . تیتانیوم خالص و یا آلیاژهای آن با ناخالصی کم در کارخانه های سولفور زدایی مشتقات نفتی در تجهیزات مربوط به چاه های نفت و در اتصالات مورد نیاز و همچنین در موارد پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد . از طرفی هم اکنون ورق های فولادی یا پوشش تیتانیوم تولید شده که به علت خاصیت ضد فرسایشی کاربرد وسیعی در صنعت نفت و در مراحل سولفورزدایی مشتقات نفتی در پالایشگاه ها پیدا کرده اند . دیگر مصرف عمده این فلز در صنعت هواپیما سازی است .امروزه در ایران علاوه بر صنایع هوایی و نظامی رویکردی خاص به این فلز در صنایع شیمیایی به خصوص در صنایع پتروشیمی دیده می شود که این به نوبه خود باعث ایجاد مجال مناسبی جهت کار بر روی این فلز و تهیه روشهای استاندارد تولید تجهیزات تیتانیومی در ایران می گردد . سایر مصارف عمده تیتانیوم را می توان به صورت زیر خلاصه نمود : ساخت کاربید تیتانیوم ،سرامیک ،در فرآیندهای شیمیایی و الکتروشیمیایی ،ساخت ورقه های فلزی و باز یافت آنها صنعت نفت ،سولفورزدایی گاز مایع ،نمک زدایی آب ( تصفیه آب ) ساخت پمپهای مکش آب از دریا ،ساختمان سازی ،پزشکی ( قطعات تعویض در بدن دندانها )، صنایع اتومبیل سازی ،ساخت انباره های مخصوص برای نگهداری از موادی نظیر ضایعات اتمی و غیره ،الیاف تقویت کننده برای استفاده در ترکیبات فلزی، رباط های صنعتی ،جواهر سازی ،ساخت انواع آلیاژها ،ذخیره سازی انرژی، بالا بردن قابلیت هدایت حرارتی آلیاژها، پرکننده ی سنگ های جواهرات مصنوعی و نرم افزار

آلیاژهای تیتانیوم در بدنه هواپیماهای جنگی، سفینه های فضایی موشکها موتور هواپیماها ،ادوات رزمی، توربین های گازی، دوچرخه و کامپیوترهای Laptop مورد استفاده قرار می گیرند . تیتانیوم اغلب با آلومینیوم ،آهن ،منگنز، مولیبدن و فلزات دیگر تشکیل آلیاژ می دهد

آلیاژ ایلمنیت این فلز در تهیه اکسید تیتانیوم که در صنایع رنگ سازی کاغذ سازی و پلاستیک به عنوان ماده رنگی براق کردن سطح فلزات، لعاب، لاستیک سازی ،شیشه فایبر گلاس ،سرامیک الکتروسرامیک و … مصرف می شود، کاربرد دارد
تنها در حدود ۵ % تولید سالانه جهانی تیتانیوم صرف تولید فلز تیتانیوم شده و ۹۵ % باقیمانده در تولید ماده رنگی دی اکسید تیتانیوم مورد استفاده قرار می گیرد . این ماده به واسطه رنگ سفید درخشندگی عالی بی اثر ( خنثی بودن ) و مقاومت سایشی و حرارتی بالای آن درجه دیر گدازی بالا و توان زیاد در توزیع و انتشار یکنواخت در ترکیبات دیگر به عنوان عمده ترین ماده اولیه رنگ سفید در صنایع رنگ سازی کاغذ سازی پلاستیک ،لاستیک و … شناخته می شود

 

 

تیتانیوم:

آلیاژهای پایه تیتانیوم در سه زیر مجموعه قرار می گیرند. ۱- آلیاژهای آلفا ۲- آلیاژهای بتا ۳- آلیاژهای آلفا-بتا

۱-    آلیاژهای آلفا: آلیاژهای نوع آلفا قابلیت جوشکاری دارند و در دماهای بالاتر از ۵۴۰ درجه سانتیگراد پایداری خوبی دارند و در دما های پایین تر از ۲۵۳ درجه سانتیگراد بسیار سخت و محکم می باشند. در مقایسه با تیتانیوم نوع بتا و آلفا بتا شکل دهی آلیازهای نوع آلفا بسیار سخت تر است.

۲-    آلیاژهای بتا: آلیاژهای نوع بتا قابلیت جوشکاری دارند. در دماهای بالاتر از ۳۰۵ درجه سانتیگراد پایداری خوبی داشته و در دماهای پایین تر از ۲۴ درجه سانتیگراد ترد می باشند و در دمای اتاق شکل پذیری بالایی دارند.

۳-    آلیاژهای آلفا-بتا: بسته به نوع آلیاژ کاری آنها می تواند قابلیت جوشکاری داشته باشد. پایداری آن در دماهای بالاتر از ۴۲۵ درجه سانتیگراد خوب است و در دماهای پایین تر از ۱۹۵ درجه سانتیگراد نسبتا سخت و محکم و مقومت خوردگی قابل توجهی دارند. عموما آلیاژهای آلفا-بتا بسیار فرم پذیر تر از آلیاژهای نوع آلفا و بیتا می باشد.

از تیتانیوم خالص در تجهیزات تقطیر و فآیند های شیمیایی لوله های کندانسور، قطعاتی که زیر آب استفاده می شوند، مبدل های حرارتی، وسایی سرمازایی، تجهیزات تولید کاغذ و پیوندهای جراحی استفاده می شود. از الیاژهای تیتانیوم در تجهیزات صنایع هوایی، تیغ ها، دیسک ها، چرخ ها، تیوب ها و وسایل هیدرولیکی هواپیما ورقهای نازک اجزای کپسول هوا و توپی پروانه هلیکوپترها استفاده می شود. دو ویژگی منحصر بفرد تیتانیوم، سرویسهای مقاوم در برابر خوردگی و سازه های با استحکام بالا می باشد.